Św. Sebastiana, męczennika Bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia, prezbitera

Święty Sebastian, męczennik

Informacji o Sebastianie dostarcza nam Opis męczeństwa nieznanego autora z roku 354 oraz komentarz św. Ambrożego do Psalmu 118. Według tych dokumentów ojciec Sebastiana miał pochodzić ze znakomitej rodziny urzędniczej w Narbonne (Galia), matka zaś miała pochodzić z Mediolanu. Staranne wychowanie i stanowisko ojca miało synowi utorować drogę na dwór cesarski. Miał być przywódcą gwardii cesarza Marka Aurelego Probusa (276-282).

 Według św. Ambrożego Sebastian był dowódcą przybocznej straży samego Dioklecjana. Za to, że mu wypomniał okrucieństwo wobec niewinnych chrześcijan, miał zostać przeszyty strzałami. "Dioklecjan kazał żołnierzom przywiązać go na środku pola i zabić strzałami z łuków. Tyle strzał tedy utkwiło w nim, że podobny był do jeża, a żołnierze przypuszczając, że już nie żyje, odeszli" - zapisał bł. Jakub de Voragine OP w swojej średniowiecznej "Złotej legendzie".

 Na pół umarłego odnalazła go pewna niewiasta, Irena, i swoją opieką przywróciła mu zdrowie. Sebastian, gdy tylko powrócił do sił, miał ponownie udać się do cesarza i zwrócić mu uwagę na krzywdę, jaką wyrządzał niewinnym wyznawcom Chrystusa. Wtedy Dioklecjan kazał go zatłuc pałkami, a jego ciało wrzucić do Cloaca Maxima. Wydobyła je stamtąd i pochowała ze czcią w rzymskich katakumbach niewiasta Lucyna. Był to prawdopodobnie rok 287 lub 288.

Św. Sebastian cieszył się tak wielką czcią w całym Kościele, że należał do najbardziej znanych świętych. Rzym uczynił go jednym ze swoich głównych patronów. Papież Eugeniusz II (824-827) podarował znaczną część relikwii św. Sebastiana św. Medardowi do Soissons (biskupowi z terenów obecnej Francji). Relikwię głowy Świętego papież Leon IV (+ 855) podarował dla bazyliki w Rzymie pod wezwaniem "Czterech Koronatów", która znajduje się w pobliżu Koloseum. Św. Sebastiana zaliczano do grona Czternastu Wspomożycieli. Nad grobem męczennika wybudowano kościół pod jego wezwaniem - to obecna bazylika św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura), gdzie spoczywają jego relikwie. W miejscu męczeństwa powstał drugi kościół, bazylika św. Sebastiana na Palatynie (San Sebastiano al Palatino). W bazylice św. Piotra w Watykanie znajduje się kaplica św. Sebastiana, która obecnie jest miejscem spoczynku św. Jana Pawła II.

 Sebastian jest patronem Niemiec, inwalidów wojennych, chorych na choroby zakaźne, kamieniarzy, łuczników, myśliwych, ogrodników, rusznikarzy, strażników, strzelców, rannych i żołnierzy. Poświęcono mu liczne i wspaniale dzieła. Jego męczeństwo natchnęło wielu artystów - malarzy, rzeźbiarzy, pisarzy i muzyków tej miary, co Messina, Rubens, Veronese, Ribera, Guido Reni, Giorgetti, Debussy.

 Błogosławiony Euzebiusz z Ostrzyhomia, prezbiter

Euzebiusz urodził się w Ostrzyhomiu (dzisiaj to węgierskie miasto nosi nazwę Esztergom) około roku 1200. Pochodził z bogatej, chrześcijańskiej rodziny. Już w dzieciństwie i wczesnej młodości stronił od pustych zabaw, dowcipów i ucztowania, pamiętając o słowach proroka Jeremiasza: "Dobrze jest dla męża, gdy dźwiga jarzmo w swojej młodości" (Lm 3, 27). Naukę rozpoczął w szkole katedralnej w swoim mieście. Tam też otrzymał święcenia kapłańskie, a potem był kanonikiem katedralnym. Już wtedy wyróżniał się pobożnością i niezwykłą hojnością wobec biednych.

 Podczas najazdu Tatarów w roku 1241 ratował swoje życie ukrywając się w lasach Pilisium (Pecs), gdzie spotkał wielu świętych mężów, żyjących samotnie. W 1246 r., rozdawszy cały swój majątek biednym, za zgodą biskupa z kilkoma towarzyszami rozpoczął życie pustelnicze w pobliżu Szanto. Było ono wypełnione pokutą i kontemplacją. Wspólnota w klasztorze pod wezwaniem Świętego Krzyża przyjęła tę samą surową regułę, co eremici z drugiego klasztoru św. Jakuba, założonego w 1215 r. przez biskupa Bartłomieja z Peczu, na górze Patacs. Wkrótce Euzebiusz doprowadził do połączenia tych klasztorów i został przełożonym pustelników naddunajskich. Nadał nowemu zgromadzeniu nazwę Zakon Braci św. Pawła, Pierwszego Pustelnika, i już jako prowincjał zabiegał o jego zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską. W 1263 roku na kapitule przyjęto tę nazwę. Papież Klemens V zatwierdził zakon paulinów w 1308 roku.

 Euzebiusz z Ostrzyhomia zmarł 20 stycznia 1270 r. Jego ciało pochowano ze czcią w klasztorze Św. Krzyża. Niestety, podczas najazdów Turków na Węgry w XIII w. jego grób uległ zniszczeniom. Mimo to kult Euzebiusza w zakonie paulinów nadal się rozwijał. Szczególnie bogata jest ikonografia powstała w kościołach i klasztorach paulińskich w XVI oraz XVII w. Mimo że nigdy nie był beatyfikowany, paulini przypisywali mu tytuł błogosławionego. Uznając racje tego zakonu, Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów zatwierdziła 16 listopada 2004 r. nowy Kalendarz Liturgiczny paulinów, w którym zezwoliła na włączenie do niego pod datą 20 stycznia święta bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia - kapłana i Założyciela Zakonu.