Błogosławionych 108 męczenników z czasów II wojny światowej, św. Onufrego Wielkiego, św. Leona III, papieża

Błogosławionych 108 męczenników z czasów II wojny światowej

13 czerwca 1999 r. podczas Mszy świętej odprawianej w Warszawie św. Jan Paweł II dokonał beatyfikacji 108 męczenników, którzy ponieśli śmierć w czasach II wojny światowej. Każda z tych osób wykazała się niezwykłym heroizmem wiary: są w tym gronie biskupi - pasterze, którzy woleli zginąć, aniżeli zostawić swoją owczarnię; siostry i księża ratujący Żydów; teściowa, która oddała swe życie za synową w ciąży; zakonnik, który za posiadanie różańca, a potem odmowę sprofanowania go został zmasakrowany i utopiony w kloace; księża i alumni dzielący się w obozie koncentracyjnym jedyną kromką chleba ze współwięźniami; duchowny, który zginął za to, że nie wydał Gestapo komunistów.

 Sprawa beatyfikacji 108 sług Bożych, męczenników za wiarę, ofiar prześladowania Kościoła w Polsce w latach 1939-1945 ze strony nazizmu hitlerowskiego, choć przybrała formę kanonicznego postępowania beatyfikacyjnego dopiero w roku 1992, w rzeczywistości sięga swymi początkami pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej. Sława świętości i męczeństwa licznych osób z grupy 108 sług Bożych, łaski przypisywane ich wstawiennictwu, kierowały uwagę diecezji i rodzin zakonnych na konieczność otworzenia procesów beatyfikacyjnych o męczeństwie.

 Krąg osób, wobec których rozpoczęto procesy beatyfikacyjne, w trakcie prac aż pięciokrotnie ulegał zmianom: powiększał się przez kolejne zgłoszenia nowych kandydatów, a jednocześnie był redukowany, gdy okazywało się, że w rozpatrywanych przypadkach nie ma wystarczającego materiału dowodowego na męczeństwo w rozumieniu teologicznym. Ostatecznie, w listopadzie 1998 r., liczba męczenników ukształtowała się jako grono 108 sług Bożych.

 Słudzy Boży, przedstawieni przez 18 diecezji, ordynariat polowy i 22 rodziny zakonne, to osoby, których życie i śmierć oddane Bożej sprawie nosiły znamię heroizmu. Pośród nich jest 3 biskupów, 52 kapłanów diecezjalnych, 26 kapłanów zakonnych, 3 kleryków, 7 braci zakonnych, 8 sióstr zakonnych i 9 osób świeckich.

Święty Onufry Wielki, pustelnik

Onufry (z gr. "pasterz osłów") żył w Egipcie na przełomie IV i V wieku. Po zakończeniu edukacji w klasztorze w Hermopolis, przez ponad 60 lat przebywał samotnie na pustyni w pobliżu Tebaidy. Jest przedstawicielem wielkich pustelników pierwszych wieków. Jak św. Paweł z Teb, pierwszy pustelnik, całe swoje życie spędził samotnie na pustkowiu. Podobnie jak św. Pawła Pustelnika odkrył i wsławił św. Antoni, tak św. Onufrego odkrył św. Pafnucy. Według podania, całym okryciem Onufrego były długie włosy i broda sięgająca do kolan. Św. Pafnucy podaje w historii Onufrego legendę, że Onufrego żywił codziennie anioł, a w każdą niedzielę przynosił mu Komunię świętą.

Na ręku św. Pafnucego Onufry, jako starzec, oddał Bogu ducha. Według liturgii greckiej śmierć Onufrego miała miejsce 12 czerwca. Rok jest nieznany. Było to jednak zapewne w wieku IV, gdyż datę śmierci św. Pafnucego zwykło się podawać w roku 380. Kult św. Onufrego bardzo rozpowszechnił się na Wschodzie. W Konstantynopolu miał on dwie kaplice, wystawione ku jego czci. Także w Rzymie ku czci Onufrego wystawiono kościół. Obecnie jego relikwie spoczywają w Sutera, na Sycylii. Jest patronem mnichów, dorożkarzy, pielgrzymów, tkaczy. Szczególnie czczony jest w Kościołach Wschodu.

W ikonografii św. Onufrego przedstawia się z długimi włosami i brodą. Jego atrybutami są: anioł z hostią, czaszka, grota przy źródle, dwa lwy kopiące mu dół, korona, kruk z chlebem w dziobie, krzyż w dłoni; duży, stojący krzyż, łańcuch wokół go opasujący.

Święty Leon III, papież

Leon był Rzymianinem, synem Azupiusza. Pochodził ze skromnej rodziny. Już od młodości poświęcił się służbie Bożej w szeregach kleru rzymskiego. Został wybrany papieżem po Hadrianie I (772-795) w dniu 27 grudnia 795 roku. Panował przez 21 lat. Początki jego rządów były wręcz krytyczne. W Rzymie powstały przeciwko niemu zamieszki. Doszło do tego, że w czasie procesji znieważono go, a nawet powalono go na ziemię (799). Papież nie miał innego wyjścia, jak oprzeć się na Karolu Wielkim, od roku 768 królu Franków, a od roku 774 także królu Longobardów. Zaraz po swoim wyborze przesłał mu protokół ze swojej elekcji, klucze od grobu św. Piotra i chorągiew miasta Rzymu na znak, że oddaje mu państwo kościelne pod opiekę. Poszedł nawet dalej: wysłał do Karola petycję, by przysłał swojego delegata, aby ten odebrał od senatu rzymskiego przysięgę na wierność. Karol Wielki odpowiedział listem stwierdzającym, że jest gotów stanąć w obronie papieża przeciwko wszystkim jego wrogom. Jako swojego delegata Karol wysłał opata Angilberta. Kiedy więc w Rzymie wybuchły ponowne zamieszki i uwięziono papieża, ten wezwał na pomoc Karola. Karol przybył do Rzymu w roku 800 i surowo ukarał burzycieli. W podzięce za to papież w samo święto Bożego Narodzenia w czasie uroczystej celebry ogłosił króla Franków cesarzem rzymskim, dokonał też jego koronacji. Akt ten nadawał Karolowi jako cesarzowi prymat nad wszystkimi władcami Europy. Papieżowi zaś dawał pierwszeństwo nad wszystkimi metropolitami Europy, którzy dokonywali koronacji królów. Odtąd każdy nowy cesarz udawał się po koronę do Rzymu. Akt koronacji odbywał się w uroczystość Bożego Narodzenia.

 Leon III okazał się nie tylko wytrawnym taktykiem politycznym, ale także gorliwym pasterzem powierzonej sobie owczarni. Zajął się ze szczególną troską ludnością ubogą. Bronił czystości nauki katolickiej. W tym czasie powstała herezja adopcjonizmu. Szerzyli ją biskupi Hiszpanii: Feliks i Elipandus. Głosili oni, że Jezus Chrystus nie był naturalnym Synem Bożym, ale synem przybranym, adoptowanym. Na interwencję papieża cesarz Karol Wielki wezwał obu biskupów do Akwizgranu, gdzie odbyła się wielka dysputa teologiczna, w której naukę Kościoła co do zaatakowanej prawdy wyjaśnił i obronił bł. Alkuin. Herezjarchowie zostali zmuszeni do wyrzeczenia się błędu. Niemniej stanowczo odpierał Leon III zarzut Greków, że łacinnicy odstąpili od prawowiernej nauki odnośnie do pochodzenia Ducha Świętego. Podczas zwołanych w tej sprawie synodów sprawę dogmatycznie wyjaśniono i uzasadniono. Właśnie w tej materii bł. Alkuin wydał osobną teologiczną rozprawę.

Leon III wyróżnił się także jako doskonały administrator. Odbudował wiele kościołów w Rzymie i umocnił go murem. Wystawił wiele nowych gmachów, wprowadził ład w urzędach.

 Po tak pracowitym pontyfikacie Leon III odszedł do wieczności 12 czerwca 816 roku. W roku 1673 dekretem Świętej Kongregacji Obrzędów został włączony do Martyrologium Rzymskiego.